Genel olarak çoğu yiyecek ve içeceklerin gebelikte tüketilmesi güvenlidir fakat bazı besinleri tüketmek bebek veya anne için riskli olabilir ve bu nedenle gebelikte tüketilmeleri güvenli kabul edilmez.
Gebelikte besinlerle geçen hastalıklar gebe olmayanlara göre daha sık görülür (örn Listeriosis). Bu yüzden gebelerin besinleri tüketirken daha dikkatli olmaları gerekmektedir.
Güvenli kabul edilmeyen bu besinlerin gebelikte tüketilmemesi ya da az tüketilmesi önerilir.
SIK SORULAN SORULARLA – Gebelikte Beslenme 3: Hangi Besinlerden Kaçınmam Gerekir?
#1 Az pişmiş ya da işlenmiş gıdalar için öneriler nelerdir?
Çiğ et, çiğ yumurta ve bazı çiğ balıklar zararlı maddeler içerebilir. Bu besinlerin çiğ tüketilmesi ile besin zehirlenmesi veya Salmonella enfeksiyonu gelişebilir. Bu nedenle bu tür besinler içindeki zararlı mikroorganizmaları yok edene kadar tamamen pişirildikten sonra tüketilmelidir.
#2 Süt ve süt ürünleri nasıl tüketilmelidir?
Süt ve süt ürünleri pişirilerek ya da pastorize edilerek tüketilmeldir. Pastorize edilmemiş süt ürünleri Listeriosis enfeksiyonuna neden olabilir. Listeriosis annede grip benzeri enfeksiyon bulguları yaparken bebekte zararlı etkileri (düşük, ölü doğum gibi) olabilir.
Süt ve süt ürünleri uygun şekilde pişirilerek içerdiği riskli bakteriler yok edilebilir ve Listeriosis riski azaltılabilir.
#3 Gebelikte hangi besinlerin tüketilmesi azaltılmalı ya da sınırlanmalıdır?
Yüksek miktarda A vitamini içeren besinler (örn karaciğer) gebelikte sınırlı miktarda tüketilmelidir. Aynı şekilde yüksek dozda A vitamini içeren multivitaminler gebelikte kullanılmamalıdır. Fazla miktarda A vitamini bebek için zararlı olabilir.
Şekerli yiyecek ve içecekler sıklıkla kaloriden zengindir ve hızlı kilo alımına neden olabilir. Bu nedenle bu tür gıdaların tüketiminde çok dikkatli olmak gerekir. Şekerden zengin gıdalar; çikolata, pasta, kurabiye, çörek, hamur işleri, şerbetli tatlılar, dondurma, kek, puding ve bazı gazlı içecekler. Eğer şekerli gıdalar tüketilecekse çok az miktarda ve arada bir tüketilmelidir.
#4 Gebelikte ne tür etlerden sakınılmalıdır?
Eğer çiğ yada az pişmiş et tüketilirse hastada nadir de olsa toksoplasmosis hastalığı gelişme riski mevcuttur. Bu nedenle gebelikte çiğ ya da az pişmiş etlerin tüketilmesi önerilmemektedir.
Pastırma pişirilmemiş etten yapıldığı için içinde toksoplasmosis paraziti barındırabilir ve gebelikte tüketilmesi önerilmez.
Ayrıca karaciğer içinde fazla miktarda A vitamini bulundurmaktadır. Fazla miktarda A vitamini bebek için zararlı olabilir.
#5 Gebelikte hangi balıklardan kaçınmalıyım?
Bazı balıklarda bulunan yüksek miktarda civa bebeğe zararlı olabilir. İçerdiği yüksek civa oranları nedeniyle gebelikte tüketilmesi önerilmeyen balıklar; köpek balığı, kılıç balığı, kral uskumru (kram balığı), turuncu imparator balığı (derin deniz levreği), kocagöz orkinos ve kiremit balığıdır.
Buna karşın gebelikte civa seviyesi düşük olan balıklardan önerilen miktarda tüketilmesinin bebeğe bir zararı olmadığı gösterilmiştir. Civa seviyesi düşük balıklar; karides, somon, sardalya ve konserve ton. Kısaca gebelikte civa seviyesi düşük balıkların önerilen miktarda tüketilmesi önerilmektedir. Önerilen miktar haftada 1-2 öğündür.
Bunlarla birlikte gebelikte pişmemiş kabuklu deniz ürünlerinin tüketilmesi önerilmez. Ayrıca Listeria enfeksiyonu riski nedeniyle füme yada tütsülenmiş balık tüketimi önerilmez. Bu balıklar içindeki bütün bakterileri öldürecek kadar pişirilmeli ve ardından tüketilmelidir.
#6 Gebelikte hangi süt ya da süt ürünlerinden kaçınmak gerekir?
- Pastörize edilmemiş sütten yapılan her türlü gıdalar (örn. olgunlaştırılmış yumuşak keçi peyniri)
- Pastörize edilsin ya da edilmesin her türlü küflü peynirler
- Pastörize edilmemiş inek, keçi, koyun sütleri yada kremleri